Dzienniki Urzędowe - rok 2023 poz. 71

Na podstawie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2022 r. poz. 1188 oraz z 2023 r. poz. 1195 i 1234) w związku z art. 42 ust. 5, art. 55 i art. 58 ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1270 i 1273) zarządza się, co następuje:

1) ustalania należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym;

2) dochodzenia należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym;

3) udzielania ulg w spłacie należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym.

2. Przepisy zarządzenia stosuje się odpowiednio do należności pieniężnych wynikających z orzeczenia wydanego na podstawie prawa międzynarodowego w sprawie z powództwa osoby lub podmiotu zagranicznego przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, przypadających Ministrowi Finansów.

3. Przepisy zarządzenia stosuje się odpowiednio do zasądzonych na rzecz Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych albo Generalnego Inspektora Informacji Finansowej kosztów postępowania kasacyjnego przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

4. W przypadku gdy ustalanie, dochodzenie lub udzielanie ulg w spłacie należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym jest uregulowane, choćby częściowo, w przepisach szczególnych, przepisy zarządzenia stosuje się odpowiednio.

5. W przypadku gdy istnieją wątpliwości co do charakteru należności, przepisy zarządzenia stosuje się odpowiednio.

1) dłużniku - rozumie się przez to podmiot zobowiązany do zapłaty należności;

2) dochodzeniu należności - rozumie się przez to czynności podejmowane w celu zapłaty należności na etapie przedsądowym, w postępowaniu sądowym oraz postępowaniu egzekucyjnym;

3) dniu roboczym - rozumie się przez to dzień tygodnia przypadający od poniedziałku do piątku z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy;

4) należności bezspornej - rozumie się przez to należność, w odniesieniu do której nie toczy się spór co do jej istnienia lub wysokości w postępowaniu sądowym, administracyjnym albo innym postępowaniu przed organem powołanym do rozpoznawania spraw tego rodzaju; uznanie należności za bezsporną w rozumieniu zarządzenia nie stanowi przeszkody dla dokonania oceny w sytuacji, o której mowa w art. 54a ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, zwanej dalej „ustawą o finansach publicznych", w okolicznościach tam wskazanych;

5) należności - rozumie się przez to należność pieniężną o charakterze cywilnoprawnym - świadczenie pieniężne, którego obowiązek zapłaty na rzecz Skarbu Państwa - Ministra Finansów lub Ministerstwa Finansów wynika ze stosunku cywilnoprawnego;

6) ugodzie - rozumie się przez to ugodę zawartą w oparciu o art. 54a ustawy o finansach publicznych, na zasadach określonych w „Praktykach dotyczących zawierania ugód na podstawie art. 54a ustawy o finansach publicznych w Ministerstwie Finansów";

7) uldze w spłacie - rozumie się przez to umorzenie należności w całości albo w części, odroczenie spłaty należności lub rozłożenie spłaty należności na raty, zgodnie z art. 55 ustawy o finansach publicznych;

8) wierzycielu - rozumie się przez to komórkę organizacyjną Ministerstwa Finansów właściwą dla sprawy, z którą związana jest należność, w tym zasądzone lub przyznane w postępowaniu sądowym lub egzekucyjnym koszty zastępstwa prawnego; wierzycielem nie jest komórka organizacyjna, która w odniesieniu do należności realizuje wyłącznie czynności z zakresu obsługi księgowej lub świadczenia pomocy prawnej.

1) dane dłużnika:

a) imię i nazwisko lub nazwę dłużnika,

b) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adres dłużnika a w przypadku gdy dłużnik jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej - adres do korespondencji wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,

c) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) albo numer identyfikacji podatkowej (NIP) dłużnika będącego osobą fizyczną,

d) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP dłużnika niebędącego osobą fizyczną;

2) wysokość należności, tj. kwotę główną wraz z należnymi odsetkami oraz należnościami ubocznymi;

3) termin zapłaty należności;

4) tytuł i podstawy prawne należności.

2. Ustalenia należności, o którym mowa w ust. 1, wierzyciel dokonuje w oparciu o udokumentowane, w sposób staranny, podstawy, fakty i okoliczności.

3. W przypadku wątpliwości co do istnienia należności, jej wysokości lub okoliczności powstania należności wierzyciel, przed wezwaniem dłużnika do zapłaty, występuje do dłużnika z informacją o wysokości, tytule i podstawach prawnych oraz okolicznościach powstania należności, wzywając dłużnika do wypowiedzenia się w zakresie dokonanych ustaleń, w terminie nie dłuższym niż 14 dni.

4. W przypadku gdy dłużnik wskazując uzasadnione podstawy kwestionuje wysokość, tytuł, podstawy prawne, lub okoliczności powstania należności, wierzyciel dokonuje weryfikacji ustaleń, o których mowa w ust. 2, i ponownie ustala należność, przy współpracy z Departamentem Prawnym.

5. O ustaleniu należności, o którym mowa w ust. 1, wierzyciel niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 3 dni roboczych, informuje Departament Finansów i Księgowości.

2. Wierzyciel:

1) doręcza wezwanie do zapłaty dłużnikowi przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 896, 1933 i 2042), zwanej dalej „ustawą - Prawo pocztowe", chyba że z odrębnych przepisów wynika obowiązek albo możliwość doręczenia wezwania w inny przewidziany prawem sposób;

2) udostępnia wezwanie do zapłaty Departamentowi Finansów i Księgowości;

3) pozostawia kopię wezwania do zapłaty w aktach sprawy.

2. W przypadku stwierdzenia, że należność nie została zapłacona, wierzyciel niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 10 dni roboczych od dnia stwierdzenia braku zapłaty, kieruje do dłużnika ostateczne wezwanie do zapłaty zawierające klauzulę „Do kwoty do zapłaty należy doliczyć należne odsetki (ze wskazaniem rodzaju odsetek), które na dzień (data sporządzenia wezwania) wynoszą (kwota odsetek) oraz dalsze odsetki (ze wskazaniem rodzaju odsetek) od kwoty należności za okres od dnia (data, od której należy naliczyć odsetki) do dnia zapłaty. W przypadku braku wpłaty Minister Finansów/Ministerstwo Finansów może wystąpić na drogę postępowania sądowego.". Do ostatecznego wezwania do zapłaty przepis § 5 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

2. W przypadku stwierdzenia, że należność nie została zapłacona, wierzyciel niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 30 dni roboczych od dnia stwierdzenia braku zapłaty, występuje do Departamentu Prawnego z wnioskiem o skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego.

3. W przypadkach uzasadnionych charakterem lub stopniem skomplikowania sprawy, termin określony w ust. 2 przedłuża się o czas niezbędny do przygotowania wyczerpującego stanowiska wierzyciela, w tym dokonania koniecznych ustaleń i zgromadzenia dowodów.

2. Do wniosku wierzyciel dołącza materiały w sprawie, w szczególności:

1) dokument potwierdzający tytuł należności;

2) aktualne dane dłużnika, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 1;

3) korespondencję z dłużnikiem dotyczącą należności, w tym wezwanie do zapłaty i ostateczne wezwanie do zapłaty;

4) informacje o stanie należności, w tym o ewentualnych wpłatach dokonanych przez dłużnika.

2. W uzasadnionych okolicznościach, w szczególności w przypadku konieczności dokonania dodatkowych ustaleń, w tym z wierzycielem, współdziałania z innymi podmiotami lub zgromadzenia dodatkowych dowodów, termin określony w ust. 1 przedłuża się o czas niezbędny do dokonania tych czynności.

1) kieruje sprawę na drogę postępowania sądowego albo

2) współdziała z Prokuratorią Generalną Rzeczypospolitej Polskiej wykonującą w sprawie zastępstwo Skarbu Państwa albo

3) przedstawia wierzycielowi stanowisko o wątpliwościach prawnych lub ryzykach prawnych co do skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego, w tym w zakresie ewentualnego zawarcia ugody. O skierowaniu przez Departament Prawny sprawy na drogę postępowania sądowego decyduje wierzyciel.

2. Departament Prawny informuje wierzyciela o czynnościach określonych w ust. 1 pkt 1 lub 2.

3. W postępowaniu sądowym Ministra Finansów lub Ministerstwo Finansów reprezentuje radca prawny - pracownik Departamentu Prawnego albo Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej.

4. Departament Prawny na bieżąco informuje wierzyciela o czynnościach podejmowanych w toku postępowania sądowego, w tym przekazuje informacje i wnioski otrzymywane z Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

5. Wierzyciel współdziała z Departamentem Prawnym, w szczególności przedstawia informacje, dokumenty i stanowiska w sprawie - w zakresie i terminie określonych każdorazowo przez Departament Prawny.

1) podejmuje działania zmierzające do zatrudnienia zewnętrznego pełnomocnika albo

2) w przypadku potrzeby ochrony ważnych praw lub interesów Skarbu Państwa albo Rzeczypospolitej Polskiej kieruje wniosek do Departamentu Prawnego o zwrócenie się do Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej o wykonywanie zastępstwa.

2. Wierzyciel niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 10 dni roboczych od dnia otrzymania orzeczenia, o którym mowa w ust. 1:

1) udostępnia orzeczenie Departamentowi Finansów i Księgowości;

2) kieruje do dłużnika wezwanie do dobrowolnego spełnienia świadczenia zawierające klauzulę „Do kwoty do zapłaty należy doliczyć należne odsetki (ze wskazaniem rodzaju odsetek), które na dzień (data sporządzenia wezwania) wynoszą (kwota odsetek) oraz dalsze odsetki (ze wskazaniem rodzaju odsetek) od kwoty należności za okres od dnia (data, od której należy naliczyć odsetki) do dnia zapłaty. W przypadku braku wpłaty Minister Finansów/Ministerstwo Finansów podejmie czynności w celu skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego.". Do wezwania do dobrowolnego spełnienia świadczenia przepis § 5 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

2. W przypadku ustalenia, że należność nie została zapłacona, wierzyciel niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 10 dni roboczych od dnia stwierdzenia braku zapłaty, występuje do Departamentu Prawnego z wnioskiem o skierowanie sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego.

2. Do wniosku wierzyciel dołącza materiały w sprawie, w szczególności:

1) prawomocne orzeczenie sądu bądź orzeczenie sądu podlegające natychmiastowemu wykonaniu;

2) aktualne dane dłużnika, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 1;

3) korespondencję z dłużnikiem dotyczącą należności, w tym wezwanie do dobrowolnego spełnienia świadczenia;

4) informacje o stanie należności, w tym o ewentualnych wpłatach dokonanych przez dłużnika.

1) podejmuje czynności niezbędne do dochodzenia należności na drodze postępowania egzekucyjnego;

2) zawiadamia wierzyciela i Departament Finansów i Księgowości o skierowaniu do komornika sądowego wniosku o wszczęcie postepowania egzekucyjnego.

1) Departament Prawny monitoruje stan zawieszonego postępowania egzekucyjnego przed komornikiem sądowym;

2) wierzyciel podejmuje czynności zmierzające do ustalenia spadkobierców zmarłego dłużnika.

1) udostępnia orzeczenie Departamentowi Finansów i Księgowości wraz z informacją o przypisaniu kosztów egzekucyjnych;

2) przekazuje orzeczenie wierzycielowi.

1) o ponowne skierowanie sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego, jeżeli zachodzi uzasadnione prawdopodobieństwo, że należność zostanie wyegzekwowana albo

2) o umorzenie należności na podstawie art. 55 ustawy o finansach publicznych.

2. W przypadku braku możliwości podjęcia przez Departament Prawny czynności, o których mowa w ust. 1, wierzyciel może podjąć inne czynności zmierzające do dochodzenia należności i uzasadnione przesłankami umorzenia postępowania egzekucyjnego.

3. W przypadku braku możliwości dochodzenia należności na podstawie ust. 1 pkt 1, bądź ust. 2 wierzyciel może podjąć inne czynności zmierzające do zakończenia dochodzenia należności.

1) w formie umowy z dłużnikiem - w przypadku gdy uzyskanie oświadczenia woli dłużnika jest możliwe i nie jest znacznie utrudnione, a także w przypadku, o którym mowa w art. 56 ust. 1 pkt 5 ustawy o finansach publicznych, albo

2) w formie jednostronnego oświadczenia woli - w przypadkach, o których mowa w art. 56 ust. 1 pkt 1, 2 i 4 ustawy o finansach publicznych, a także w przypadkach, o których mowa w art. 56 ust. 1 pkt 3 i 5 tej ustawy w przypadku niespełnienia przesłanek określonych w pkt 1.

2. Rozstrzygnięcie o braku możliwości umorzenia z urzędu w całości należności Departament Prawny udostępnia wierzycielowi.

3. W przypadku umorzenia z urzędu w całości należności na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3 i 5 ustawy o finansach publicznych, Departament Prawny doręcza dłużnikowi dwa egzemplarze projektu umowy, ze wskazaniem 7-dniowego terminu na podpisanie i odesłanie do Ministerstwa Finansów w celu zawarcia umowy. Jeden egzemplarz umowy podpisanej przez osobę upoważnioną w Ministerstwie Finansów doręcza się dłużnikowi.

4. Niepodpisanie umowy przez dłużnika na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3 i 5 ustawy o finansach publicznych stanowi przesłankę do umorzenia z urzędu w całości należności w formie jednostronnego oświadczenia woli.

5. W przypadku umorzenia z urzędu w całości należności rozstrzygnięcie udostępnia się wierzycielowi oraz Departamentowi Finansów i Księgowości.

2. Departament Prawny, w przypadku, gdy wniosek o udzielenie ulgi w spłacie nie zawiera informacji o wystąpieniu okoliczności, o których mowa w art. 57 ustawy o finansach publicznych, opisu aktualnej sytuacji finansowej dłużnika oraz innych okoliczności uzasadniających złożenie wniosku, potwierdzonych dołączonymi dokumentami, w tym oświadczeniem o sytuacji majątkowej dłużnika będącego osobą fizyczną, występuje do dłużnika o uzupełnienie wniosku.

3. Wniosek o udzielenie ulgi w spłacie jest rozpatrywany na podstawie:

1) dokumentów przedstawionych przez dłużnika;

2) pisemnej opinii wierzyciela o istnieniu okoliczności uzasadniających udzielenie ulgi w spłacie;

3) uzgodnienia aktualnego stanu należności z wierzycielem oraz Departamentem Finansów i Księgowości.

4. W przypadku udzielenia ulgi w spłacie Departament Prawny doręcza dłużnikowi dwa egzemplarze projektu umowy w sprawie umorzenia należności w całości albo w części, odroczenia spłaty należności lub rozłożenia spłaty należności na raty, ze wskazaniem 7-dniowego terminu na podpisanie i odesłanie do Ministerstwa Finansów w celu zawarcia umowy. Jeden egzemplarz umowy podpisanej przez osobę upoważnioną w Ministerstwie Finansów doręcza się dłużnikowi.

5. Niepodpisanie umowy przez dłużnika oznacza nieudzielenie ulgi w spłacie.

6. Rozstrzygnięcie nieuwzględniające wniosku dłużnika o udzielenie ulgi w spłacie Departament Prawny doręcza dłużnikowi oraz udostępnia wierzycielowi niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 10 dni roboczych od dnia rozstrzygnięcia.

7. W przypadku uwzględnienia wniosku o udzielenie ulgi w spłacie, wniosek ten oraz zawartą umowę, o której mowa w ust. 4, Departament Prawny niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 10 dni roboczych od dnia zawarcia umowy, udostępnia wierzycielowi oraz Departamentowi Finansów i Księgowości.

8. Jeżeli w sprawie należności, której dotyczy wniosek o udzielenie ulgi w spłacie, toczy się postępowanie egzekucyjne, wierzyciel może podjąć czynności w celu zawieszenia tego postępowania.

2. W terminie do 5 dnia miesiąca przypadającego po zakończeniu kwartału wierzyciel sporządza i przekazuje Departamentowi Finansów i Księgowości zestawienie odsetek naliczonych od niezapłaconych należności według stanu na koniec tego kwartału. Wierzyciel określa, czy należność jest sporna i od jakiego dnia albo czy jest bezsporna. W przypadku niewskazania należności jako spornej, należność ta uznawana jest za bezsporną.

3. Na podstawie zestawienia, o którym mowa w ust. 2, Departament Finansów i Księgowości wprowadza do ksiąg rachunkowych Ministerstwa Finansów naliczone odsetki i aktualizuje wysokość należności.

2. Departament Finansów i Księgowości przekazuje Dyrektorowi Generalnemu Ministerstwa Finansów informację o należnościach według stanu na koniec czerwca w terminie do dnia 18 lipca, a w przypadku informacji za grudzień - do dnia 10 lutego następnego roku.

Minister Finansów: M. Rzeczkowska